مروری بر انواع پروتز دندان

پروتز دندان به تعویض دندان یا دندان مصنوعی گفته می­شود. در حالت کلی دو نوع پروتز دندان داریم: ثابت و متحرک. همانطور که از نام آن مشخص است، پروتز ثابت دندان را فرد نمی­تواند از دهان خود خارج کند ولی پروتز متحرک به راحتی داخل دهان گذاشته و برداشته می­شود. پروتز دندان برای ماندگاری نیاز به مراقبت و رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان دارد.

پروتز دندان در اصطلاح به تعویض دندان یا دندان مصنوعی گفته می­شود که انواع مختلفی دارد. یک نوع از این پروتز ها، روکش های ساده ای است که برای ترمیم دندان استفاده می­شود. نوع دیگر، پروتزهای کامل دندان هستند (دندان مصنوعی) که جایگزین دندان های از دست رفته می­شود.

پروتز دندان برای افرادی که بدلیل نداشتن یک دندان، ظاهری نامناسب پیدا کرده اند و یا در حین جویدن غذا مشکل دارند، بکار می­رود.

پروتز دندان سه نوع می­باشد: پروتز دندان ثابت، پروتز دندان متحرک و ایمپلنت

۱- پروتز دندان ثابت:

پروتز دندان ثابت که به روکش دندان هم معروف است، پروتزی است که بیمار نمی­تواند آن را از دهان خود خارج کند. پروتز دندان ثابت دو نوع است:

روکش تک واحدی دندان:

زمانی نیاز به روکش است که ساختار دندان ضعیف شده و نیاز به حفاظت دارد. بعضی مواقع نیز برای زیبایی از روکش استفاده می­کنند. همچنین روکش دندان به عمل جویدن غذا هم کمک می­کند.

بریج دندان :

بریج دندان، یکی دیگر از انواع پروتز دندان ثابت است. از این نوع پروتز دندان زمانی استفاده می­شود که بیمار یک یا تعداد بیشتری از دندان های خود را از دست داده و تعدادی دندان در جلو و عقب دهان از بین رفته، باقی مانده باشد. با تراش دو دندان مجاور ناحیه خالی، یک پل بین دندان های پایه زده می­شود. بنابراین ناحیه خالی از دندان پر شده و فرد برای جویدن غذا دیگر مشکلی نخواهد داشت.

۲-پروتز دندان متحرک:

پروتز دندانی متحرک در شرایطی استفاده می­شود که برای پر کردن جای خالی دندان ها، نمی­توان از پروتزهای دندانی ثابت استفاده کرد. این نوع پروتز همان طور که از اسمش مشخص است، به راحتی داخل دندان گذاشته و برداشته می ­شود.

پروتز دندان متحرک سه نوع است:

• پروتز دندانی پارسیل:

این نوع پروتز دندانی، بیشتر به عنوان دندان تکه ای شناخته شده که انواع گوناگونی دارد:

• پروتزهای پارسیل تمام آکریل یا فلیپر که بعنوان یک درمان موقت در بسیاری از موارد بکار می­رود.
• پروتزهای کرم کبالت که برای درمان بی­ دندانی ها با انتهای آزاد، ( فرد دندان های عقبی را از دست داده و دندان پایه برای پروتز ثابت ندارد)، استفاده می­شود.

پروتزهای دندان شامل ترکیبات آکریل و آلیاژ فلزی می­باشد که بخش عمده این آلیاژ فلزی کرم و کبالت است. شکل و ظاهر پروتز دندان به خاطر فلزی بودن گیره ها، ناخوشایند است، به همین دلیل از نوع دیگر پروتز دندان پارسیل به نام پروتز دندان پارسیل felexite  استفاده می­شود که بخش فلزی آن به رنگ دندان است.

پروتز کامل دندان( دست دندان):

پروتز کامل دندان زمانی مورد استفاده قرار می­گیرد که فرد تمام دندان های خود را از دست داده باشد. امروز با پیشرفت های علم دندانپزشکی، ایمپلنت جایگزین استفاده از این نوع پروتز دندان شده اما هنوز هم به علت هزینه کم درمان، مورد استفاده قرار می­گیرد.

پروتز کامل دندان در دو نوع معمولی و لثه نرم است و دو بخش دارند: یک قسمت دندان های سفید و دیگری بخش صورتی پروتز که لثه پروتز نام دارد. این بخش لثه جهت کارآرایی لازم، باید مستحکم باشد.

نقش پروتز دندان کامل یا پارسیل با لثه نرم:

لثه نرم ضخامت ۱-۲ میلی متری دارد و طی مدت کوتاهی در زیر لثه سخت پروتز قرار می­گیرد تا التهاب و تورم لثه بهبود یابد و شرایط برای دریافت پروتز با لثه سخت فراهم شود. کارایی پروتز دندان با لثه نرم پایین است و بافت لثه باقیمانده در دهان را تخریب می­کند. از طرفی تمیز نگه داشتن لثه نرم، مشکل است و باعث رشد باکتری ها و قارچ ها در خلل و فرج آن می­شود.

پروتز دندان اوردنچر:

پروتز دندان اوردنچر از نوع متحرک بوده و دست کامل دندان می­باشد که روی چند پایه ایمپلنت یا روی دو پایه دندان قرار می­گیرد. راحتی آن نسبت به پروتز ثابت دندان کمتر است.

دوام پروتز دندان چقدر است؟

در ابتدا کمی طول می­کشد تا فرد به پروتز دندان عادت کند. ممکن است پروتز دندان بدلیل التهاب بافتی در جای مناسبش، داخل دهان قرار نگیرد و باعث اذیت شود که در این صورت فرد باید به دندانپزشک مراجعه کرده و در صورت نیاز جای آن تنظیم شود.

رعایت نکات بهداشتی برای دوام و ماندگاری پروتز دندان ضروری است. در صورت رعایت نکات بهداشتی، پروتز دندان در طول حیاط فرد دوام خواهد داشت.